📚 #فکر_کردن_از_کتاب_خواندن_هم_مهمتر_است
گردآوری مقالات منتخب از میان مقالات منتشرشده در یک نشریهٔ تخصصی و انتشار آنها به‌صورت مجموعه، سنت حسنه‌ای است که خوانندهٔ علاقه‌مند به مباحث تخصصی طالب و مشتاق آن است. مرکز نشر دانشگاهی، که زمانی نشریات وزینی چون «نشر دانش» و «مجلهٔ زبان‌شناسی» را منتشر می‌کرد، برگزیده‌ای از مقالات این دو نشریه (طی سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۴) را، به انتخاب ناصر ایرانی، در کتاب گرد آورده است. همهٔ مقالات در حوزهٔ پژوهش‌های مربوط به زبان فارسی است و به سه بخش تقسیم شده است: زبان فارسی و درست‌نویسی، دربارهٔ فرهنگستان و روش‌های واژه‌گزینی، نقد و بررسی واژه‌نامه‌ها و فرهنگ‌ها. برخی از این مقالات سال‌هاست که جزو مقالات مشهور در حیطه‌های خود هستند، ازجمله: «آیا زبان فارسی در خطر است» (#ابوالحسن_نجفی)؛ «زبان فارسی و کارکردهای تازهٔ آن» (#داریوش_آشوری)؛ «چرا و چگونه زبان فارسی باید زبان علمی ما باشد» (#رضا_منصوری)؛ «زبان معیار» (#علی_اشرف_صادقی).
#معرفی_کتاب
@cheshmocheragh
گردآوری مقالات منتخب از میان مقالات منتشرشده در یک نشریهٔ تخصصی و انتشار آنها به‌صورت مجموعه، سنت حسنه‌ای است که خوانندهٔ علاقه‌مند به مباحث تخصصی طالب و مشتاق آن است. مرکز نشر دانشگاهی، که زمانی نشریات وزینی چون «نشر دانش» و «مجلهٔ زبان‌شناسی» را منتشر می‌کرد، برگزیده‌ای از مقالات این دو نشریه (طی سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۴) را، به انتخاب ناصر ایرانی، در کتاب گرد آورده است. همهٔ مقالات در حوزهٔ پژوهش‌های مربوط به زبان فارسی است و به سه بخش تقسیم شده است: زبان فارسی و درست‌نویسی، دربارهٔ فرهنگستان و روش‌های واژه‌گزینی، نقد و بررسی واژه‌نامه‌ها و فرهنگ‌ها. برخی از این مقالات سال‌هاست که جزو مقالات مشهور در حیطه‌های خود هستند، ازجمله: «آیا زبان فارسی در خطر است» (#ابوالحسن_نجفی)؛ «زبان فارسی و کارکردهای تازهٔ آن» (#داریوش_آشوری)؛ «چرا و چگونه زبان فارسی باید زبان علمی ما باشد» (#رضا_منصوری)؛ «زبان معیار» (#علی_اشرف_صادقی).
#معرفی_کتاب
@cheshmocheragh
مفهوم‌های تازه و ناآشنا را باید به زبان تازه ترجمه کرد تا تازگی‌شان معلوم باشد.
( استاد #داریوش_آشوری، نویسنده و مترجم معاصر)
#گزین_گویه
@cheshmocheragh
( استاد #داریوش_آشوری، نویسنده و مترجم معاصر)
#گزین_گویه
@cheshmocheragh
✍🏼 به‌مناسبت یازدهم امرداد، زادروز استاد #داریوش_آشوری
یکی از مراحل مهم تحول زبان فارسی تشکیل #فرهنگستان_ایران است در سال ۱۳۱۴ شمسی هجری. با همهٔ نمک‌نشناسی‌هایی که در حق فرهنگستان قدیم کرده‌اند، این دستگاه حقی بزرگ به گردن زبان فارسی دارد و در جهت نشان دادن راه درست بهره‌گیری از مایه‌های زبان فارسی و پیرایش آن از آمیختگی‌های بیهوده با عربی گامی بزرگ برداشته است.اگر دفتر واژه‌های نو فرهنگستان را، که در سال ۱۳۱۹ چاپ شده است، ورق بزنیم می‌بینیم که نود درصد واژه‌هایی که آنان آن روز پیشنهاد کردند، امروز جزء زبان هرروزه یا زبان علمی ماست و از برکت کار اعضای آن راه برای ساختن صدها واژهٔ بسیط یا مرکب دیگر در زبان فارسی گشوده شده است.
(بازاندیشی زبان فارسی. داریوش آشوری. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۲. ص ۴۵)
#پرسه_در_متون
@cheshmocheragh
یکی از مراحل مهم تحول زبان فارسی تشکیل #فرهنگستان_ایران است در سال ۱۳۱۴ شمسی هجری. با همهٔ نمک‌نشناسی‌هایی که در حق فرهنگستان قدیم کرده‌اند، این دستگاه حقی بزرگ به گردن زبان فارسی دارد و در جهت نشان دادن راه درست بهره‌گیری از مایه‌های زبان فارسی و پیرایش آن از آمیختگی‌های بیهوده با عربی گامی بزرگ برداشته است.اگر دفتر واژه‌های نو فرهنگستان را، که در سال ۱۳۱۹ چاپ شده است، ورق بزنیم می‌بینیم که نود درصد واژه‌هایی که آنان آن روز پیشنهاد کردند، امروز جزء زبان هرروزه یا زبان علمی ماست و از برکت کار اعضای آن راه برای ساختن صدها واژهٔ بسیط یا مرکب دیگر در زبان فارسی گشوده شده است.
(بازاندیشی زبان فارسی. داریوش آشوری. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۲. ص ۴۵)
#پرسه_در_متون
@cheshmocheragh
پویندگی و جویندگیِ ذهن انسان مدرن در همهٔ زمینه‌ها ناگزیر دامنهٔ زبان او را نیز گسترش داده‌است.
همهٔ کشورهایی که برنامهٔ رشد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در پیش دارند و می‌خواهند به مسائلی که برخورد با تمدن و فرهنگ مدرن برایشان طرح کرده، پاسخ گویند، دو راه بیشتر ندارند؛ یکی آنکه یکی از زبان‌های اروپایی (به‌ویژه انگلیسی) را به‌عنوان زبان علمی و آموزشی خود برگزینند یا آنکه زبان بومی و ملی خود را از نو چنان سامان و پرورش دهند که بتواند به‌عنوان زبان علمی و آموزشی کارآمد باشد. راه ساده‌تر، برگزیدنِ یکی از همان زبان‌هاست، اما این کار زبان بومی و مادری را خام و توسعه‌نیافته و سرکوفته برجا می‌گذارد. راه درست‌تر اما دشوارتر، همانا پروراندن زبان ملی است... که جز با درک ژرف این ضرورت و کار دیرانجام و پرشکیب و خالی از پیش‌داوری‌ها و تعصب‌های گوناگون ممکن نیست.
( استاد #داریوش_آشوری. بازاندیشی زبان فارسی. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۲. ص ۹۵-۹۶)
#گزین_گویه
@cheshmocheragh
همهٔ کشورهایی که برنامهٔ رشد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در پیش دارند و می‌خواهند به مسائلی که برخورد با تمدن و فرهنگ مدرن برایشان طرح کرده، پاسخ گویند، دو راه بیشتر ندارند؛ یکی آنکه یکی از زبان‌های اروپایی (به‌ویژه انگلیسی) را به‌عنوان زبان علمی و آموزشی خود برگزینند یا آنکه زبان بومی و ملی خود را از نو چنان سامان و پرورش دهند که بتواند به‌عنوان زبان علمی و آموزشی کارآمد باشد. راه ساده‌تر، برگزیدنِ یکی از همان زبان‌هاست، اما این کار زبان بومی و مادری را خام و توسعه‌نیافته و سرکوفته برجا می‌گذارد. راه درست‌تر اما دشوارتر، همانا پروراندن زبان ملی است... که جز با درک ژرف این ضرورت و کار دیرانجام و پرشکیب و خالی از پیش‌داوری‌ها و تعصب‌های گوناگون ممکن نیست.
( استاد #داریوش_آشوری. بازاندیشی زبان فارسی. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۲. ص ۹۵-۹۶)
#گزین_گویه
@cheshmocheragh
💥 به‌احترام زادروز استاد #داریوش_آشوری
داریوش آشوری. فرهنگ علوم انسانی. تهران: نشر مرکز، چاپ اولِ ویراست دوم، ۱۳۸۴.
@cheshmocheragh
داریوش آشوری. فرهنگ علوم انسانی. تهران: نشر مرکز، چاپ اولِ ویراست دوم، ۱۳۸۴.
@cheshmocheragh
📚 #فکر_کردن_از_کتاب_خواندن_هم_مهمتر_است
چاپ اولِ ویراست دوم «فرهنگ علوم انسانی»، تألیف #داریوش_آشوری، در سال ۱۳۸۴ منتشر شد. در این ویرایش ۲۵۰۰ مدخل نسبت‌به ویراست اول به کتاب افزوده شده‌است. هدف از تدوین این واژه‌نامه پاسخ‌گویی به نیازهای فارسی‌زبانان درزمینهٔ اصطلاح‌های علوم انسانی است. در این فرهنگ اصطلاحات رشته‌های علوم انسانی مانند فلسفه، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، روان‌شناسی، زبان‌شناسی، اقتصاد، منطق، مردم‌شناسی، و هنر گردآوری شده‌است. ترتیب مدخل‌ها در این فرهنگ براساس الفبای زبان انگلیسی است و درمقابل هر مدخل صرفاً معادل(های) فارسی آن آمده‌است. تلفظ، هویت دستوری، و مثال‌هایی که کاربرد اصطلاح را در متن نشان بدهند در این فرهنگ لحاظ نشده، اما حوزه‌های کاربردیِ برخی واژه‌ها مشخص شده‌اند. همچنین، در این فرهنگ فقط اسم‌ها و صفت‌هایی که جنبهٔ واژگانیِ فنی دارند، آمده‌اند و قیدها و فعل‌ها مدخل نشده‌اند. به‌باور مؤلف، تفاوت «فرهنگ علوم انسانی» با دیگر فرهنگ‌های تخصصی در نوع نگرش و سیاست آن در معادل‌گزینی است. مؤلف در یافتن یا ساختن معادل برای واژه‌ها سعی کرده‌است از سرمایهٔ تاریخیِ واژگان زبان فارسی استفاده کند. علاوه‌بر آن، برخی معادل‌ها در این واژه‌نامه برای نخستین بار است که مطرح می‌شوند و به‌این‌ترتیب می‌تواند به خارج شدن زبان فارسی از تنگناهای واژگانی کمک کند.
@cheshmocheragh
چاپ اولِ ویراست دوم «فرهنگ علوم انسانی»، تألیف #داریوش_آشوری، در سال ۱۳۸۴ منتشر شد. در این ویرایش ۲۵۰۰ مدخل نسبت‌به ویراست اول به کتاب افزوده شده‌است. هدف از تدوین این واژه‌نامه پاسخ‌گویی به نیازهای فارسی‌زبانان درزمینهٔ اصطلاح‌های علوم انسانی است. در این فرهنگ اصطلاحات رشته‌های علوم انسانی مانند فلسفه، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، روان‌شناسی، زبان‌شناسی، اقتصاد، منطق، مردم‌شناسی، و هنر گردآوری شده‌است. ترتیب مدخل‌ها در این فرهنگ براساس الفبای زبان انگلیسی است و درمقابل هر مدخل صرفاً معادل(های) فارسی آن آمده‌است. تلفظ، هویت دستوری، و مثال‌هایی که کاربرد اصطلاح را در متن نشان بدهند در این فرهنگ لحاظ نشده، اما حوزه‌های کاربردیِ برخی واژه‌ها مشخص شده‌اند. همچنین، در این فرهنگ فقط اسم‌ها و صفت‌هایی که جنبهٔ واژگانیِ فنی دارند، آمده‌اند و قیدها و فعل‌ها مدخل نشده‌اند. به‌باور مؤلف، تفاوت «فرهنگ علوم انسانی» با دیگر فرهنگ‌های تخصصی در نوع نگرش و سیاست آن در معادل‌گزینی است. مؤلف در یافتن یا ساختن معادل برای واژه‌ها سعی کرده‌است از سرمایهٔ تاریخیِ واژگان زبان فارسی استفاده کند. علاوه‌بر آن، برخی معادل‌ها در این واژه‌نامه برای نخستین بار است که مطرح می‌شوند و به‌این‌ترتیب می‌تواند به خارج شدن زبان فارسی از تنگناهای واژگانی کمک کند.
@cheshmocheragh
✍🏼 به‌مناسبت زادروز استاد #داریوش_آشوری
نکته‌ای که می‌تواند خلاف چشم‌داشت بسیاری کسان باشد این است که فرهنگستان سوم، کم‌وبیش سیاستی ترازمندتر از فرهنگستان دوم در پیش گرفته‌است. گمان می‌رفت که این فرهنگستان، با تکیه به دیدگاه‌های محافظه‌کارانه درمورد زبان فارسی، سیاستی در جهت عربی‌مآب‌تر کردن آن در پیش بگیرد. اما، در عمل، نگره‌ای به‌نسبت علمی‌تر در پیش گرفته‌است. گروه‌های واژه‌گزینیِ این فرهنگستان، در قیاس با فرهنگستان دوم، در طرح‌ریزی روش‌ها و برنامه‌های خود از آزادی بیشتری برخوردارند. فرهنگستان سوم، به‌طبع، نمی‌تواند سیاست پاکسازی زبانیِ دو فرهنگستان دوران پهلوی را دنبال کند؛ اما میراث‌برِ بخش بزرگی از دستاوردهای جسورانۀ آنها نیز شده‌است... فراورده‌های واژگانیِ فرهنگستان سوم که خودمانی‌تر و مردمی‌تر است و واژگان عربی‌تبار را یکسره نفی نمی‌کند، در سازوکار عادت‌های زبانیِ کنونی ایرانیان آسان‌تر جذب‌پذیر است.
#گزین_گویه
@cheshmocheragh
نکته‌ای که می‌تواند خلاف چشم‌داشت بسیاری کسان باشد این است که فرهنگستان سوم، کم‌وبیش سیاستی ترازمندتر از فرهنگستان دوم در پیش گرفته‌است. گمان می‌رفت که این فرهنگستان، با تکیه به دیدگاه‌های محافظه‌کارانه درمورد زبان فارسی، سیاستی در جهت عربی‌مآب‌تر کردن آن در پیش بگیرد. اما، در عمل، نگره‌ای به‌نسبت علمی‌تر در پیش گرفته‌است. گروه‌های واژه‌گزینیِ این فرهنگستان، در قیاس با فرهنگستان دوم، در طرح‌ریزی روش‌ها و برنامه‌های خود از آزادی بیشتری برخوردارند. فرهنگستان سوم، به‌طبع، نمی‌تواند سیاست پاکسازی زبانیِ دو فرهنگستان دوران پهلوی را دنبال کند؛ اما میراث‌برِ بخش بزرگی از دستاوردهای جسورانۀ آنها نیز شده‌است... فراورده‌های واژگانیِ فرهنگستان سوم که خودمانی‌تر و مردمی‌تر است و واژگان عربی‌تبار را یکسره نفی نمی‌کند، در سازوکار عادت‌های زبانیِ کنونی ایرانیان آسان‌تر جذب‌پذیر است.
#گزین_گویه
@cheshmocheragh